XML English Abstract Print


1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2- دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده:   (1605 مشاهده)
احمد مرشدلو از مطرح­ترین نقاشان معاصر ایران است و در آثارش به شیوۀ واقع­گرایانه به بیان مسائل اجتماعی با بیان انتقادی پرداخته است. در آثار مرشدلو بازنمودۀ سوژه انسانی، سوژه­ای است که در برابر کنشِ اجتماعی مقاومت کرده و دچار انفعال و ناکنش­گری شده است. مقاله پیش­رو می­کوشد تا با اتکا بر رویکرد نشانه-معناشناسی به تحلیل گفتمان دیداری و سازوکارهای نشانه-معنایی "ناکنش­گر گفتمانی"، در نقاشی­های احمد مرشدلو بپردازد. هدف اصلی از نگارش این مقاله این است تا با تکیه بر گفتمان دیداری نقاشی­های مرشدلو و شیوه بیان بصری منحصربه­فرد آن به روش تحلیل نشانه-معناشناختی، اختلال معنایی و چگونگی بر هم ریختن سازوکار حضور سوژه و شکل­گیری مفهوم "ناکنش­گر" در بطن گفتمان دیداری آثار را نشان دهد. روش تحلیل نمونه­ها توصیفی-تحلیلی با رویکرد نشانه-معناشناختی است که در آن پنج اثر از نقاشی­های احمد مرشدلو مورد تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس پرسش­های مقاله برای رسیدن به این هدف عبارت است از 1. مولفه­ها و سازوکارهای نشانه-معنایی و گفتمانی دخیل در شکل­گیری "ناکنش­گر گفتمانی" در نظام دیداری آثار کدام­اند و چه ویژگی­هایی دارند؟ 2. مولفه­های گفتمانی و نشانه-معنایی "ناکنش­گر گفتمانی" در نظام دیداری آثار چگونه بکار رفته­اند و چه کارکردهایی دارند؟ نتایج نشان دادند که برونداد مولفه­های نفیِ کنش در سوژه به شکل­گیری ناکنش­گر گفتمانی، انجامیده است و با ایجاد فرآیند سَلبی از طریق برهم ریختن نظم و ایجاد آشفتگی در افعال موثر و بواسطه تمهیدات بصری از قبیل هنجارگریزی، تکرار و خودکارگی، بی­چهره­گیِ سوژه، به­حاشیه­راندگی و تهدید سوژه به واسطۀ ابژه­های روزمره، در آثار مرشدلو نمود یافته است. همچنین با لحاظ مولفه­های نشانه-معنایی "ناکنش­گر گفتمانی"، گفتمان دچار نوسان شناختی شده و فضای تنشی و عاطفی در نظام گفتمان دیداری نقاشی­ها اوج گرفته و سوژه عاطفی و شوِش­گر با ویژگی­های تردید و اضطراب شکل گرفته است.
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1401/6/6 | پذیرش: 1401/9/26

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.