سال 5، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 5 شماره 1 صفحات 173-159 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده:   (2886 مشاهده)
تذهیب یا زراندودکاری از شاخه‌های هنر نقاشی ایرانی محسوب میشود. هنرمندان زیادی در ادوار مختلف تاریخ ایران در این هنر مهارت داشته‌اند و آثار فاخری را برجای گذاشتهاند که اغلب در حاشیه نگاره‌ها، متنون ادبی و قرآنی کار شده است. از جمله مذهبان ایران در دوران صفوی و در مکتب شیراز تاج‌الدین محمدحیدر مذهب شیرازی(قرن 11هجری قمری) بوده است که آثار کم‌نظیر و متفاوتی را از خود به یادگار گذاشته‌ است. در این پژوهش به تفکیک فضاهای رنگی و قاببندی و فضابندی آثار تاجالدین حیدر موجود در موزه توپ‌قاپی پرداخته شده است که از مهم ترین دغدغه‌های هنرمندان مذهب به شمار میآمده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده قصد دارد به این سوالات پاسخ دهد  که اولا تفاوت بین اصلاحات فنی قالب، فضابندی و قاب‌بندی چیست، ثانیا تاج‌الدین محمد حیدر شیرازی در آثارش از چه نوع قالب‌ها، فضابندی و قاب‌بندی استفاده کرده است و ویژگی قاب‌بندی آثار وی چیست؟ با توجه به نتیجه انجام گرفته تفاوت قالب، فضابندی و قاببندی در این است که منظور از قالب فرم کلی و نهایی اثر تذهیب است و فضابندی یعنی تفکیک فضای کلی اثر به بخش‌های کوچکتر و قاببندی به معنای  استفاده از جداول، نقوش، اسلیمیها و غیره برای تزیین بخش‌های فضابندی شده است. همچنین با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته در آثار تاجالدین حیدر بیشتر از حاشیه هندسی، قاب اسلیمی و قاب‌های کنگرهدار استفاده کرده است. ضمنا با توجه به محاسبات و اندازهگیریهای انجام شده نیز میتوان گفت که به طور میانگین بین 30 تا70 درصد فضا به حاشیه اختصاص داده شده و همچنین متن آثار هم به طور میانگین بین 30 تا 60 درصد فضا را اشغال کرده است که نشان می‌دهد وی از قاعده مشخصی در فضابندی استفاده نمی‌کرده و بیشتر سعی در خلق آثار متنوع و متفاوتی داشته است.
شماره‌ی مقاله: 11
متن کامل [PDF 2821 kb]   (1245 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1400/4/2 | پذیرش: 1400/5/30 | انتشار: 1400/6/1

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.