قرآن با زبان تمثیلی خود در شرح سرگذشت پیامبران، به عنوان سنتی تبلیغی عمل می­کند که گاهی امیدوار کننده و گاه بازدارنده است. گفتمان قرآنی که آیین گفتگوی خداوند با بندگان بواسطه­ی پیام وحی از سوی یک پیامبر است، با ذکر گنجینه­ای از داستان­های پیامبران امکان تفسیر لایه­های پیدا و پنهان نگاره­های پیامبران را فراهم می­کند. پژوهش حاضر به تحلیل گفتمانی، 2 نگاره که الگوی آزمون حضرت موسی در آن بروز کرده می­پردازد. بنابراین مهم­ترین سوال پژوهش این است: ابعاد گفتمانی آزمون حضرت موسی در برابر ساحران، چگونه در دو نگاره بروز کرده است؟ در مقاله­ی حاضر با استناد به قرآن در تحلیل پیام نگاره­ها، رویکرد «گفتمان قرآنی» از نوع تحلیل نشانه – معناشناسی و بر اساس گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای، استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد، صحنه­ی رودررویی حضرت موسی(ع) و ساحران در دو نگاره، با نمایش دو معجزه در هر نگاره، گفتمان قدرت و حقانیت الهی که حمایت الهی از پیامبر یا پادگفتمان آشکار کرد. همچنین تمامی شاخصه ­های تصویری چون جایگیری شخصیت ها و ایجاد ترکیب­بندی، افق دید یا دید فضایی در جهت بروز الگوی آزمون، فضای تنشی ناشی از آزمون را ایجاد کردند که در نگاره اول، مفهوم تقابل و جدال و نگاره­ی دوم، مفهوم پادگفتمان الهی بروز آشکارتری داشت. لازم به ذکر است، فضای تقابلی نگاره­ی اول، با مربع معناشناسی گریماس تحلیل شد تا این تقابل در نگاره بهتر مشخص شود.

واژه‌های کلیدی: گفتمان قرآنی، داستانهای پیامبران، نگاره حضرت موسی(ع) و ساحران، نشانه - معناشناسی

متن کامل [PDF 1158 kb]   (1395 دریافت)