Mendeley  

Zotero  

Akbarzade Niaki Z, Barati B. Techniques of making and decorating rings and earrings of the 9th-13th centuries in Iran in the Metropolitan Museum. JIC 2023; 7 (1) :117-125
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-197-fa.html

جواهرات اسلامی بخشی از هنر و فرهنگ اسلامی است که متناسب با سرزمینی که اسلام در آن وارد شده است شکل‌گرفته، رشد کرده و بالنده شده است. در قرون نخست ورود اسلام به ایران، شهرهای نیشابور و گرگان (جرجان) از مهمترین مراکز فلزکاری اسلامی و ساخت جواهرات اسلامی بودند. از این مناطق نمونه‌‌هایی از انگشتری و گوشواره‌‌ها و گردنبند یافت شده است که تعدادی از آنها در موزه متروپولیتن نیویورک، جمع‌‌آوری شده است. هدف این پژوهش بررسی تکنیک‌‌های ساخت و تزیین جواهرات اسلامی در قرون اولیه ورود اسلام (قرون 9-11 م) و همچنین قرون نخست سده‌‌های میانه (11-13 م) موجود در موزه، به‌‌روش ترکیبی از توصیف تحلیل و تطبیق هست. نتایج حاکی از آن است که در دوران نخست اسلام در ایران، انگشتری‌‌ها‌‌ و گوشواره‌‌ها دارای فرم‌‌های ساده بوده و در تکنیک‌‌ ساخت و تزیین متأثر از صنعت جواهر‌‌سازی پیش از اسلام و روم می‌‌باشند. در قرون میانه در جواهرات به‌‌تدریج جهش بزرگی در فرم، تکنیک و تزیین ایجاد می‌‌شود. انگشتری‌‌های اسلامی از سده‌‌ نخست به سمت میانه بسیار پیشرفته‌‌ و مزین به نقوش حجمی هندسی، اسلیمی و موجوداتی همچون هارپی می‌‌شوند. گوشواره‌‌ها که در سال‌‌های نخست از یک حلقه و یک مهره تشکیل شده‌‌ بودند، به‌‌تدریج به‌‌روش ملیله‌‌کاری (توری شکل) و یا با قرار گرفتن فرم-های بیست‌‌وجهی و دوازده‌‌وجهی منتظم و فرم‌‌های مثلث که شکل کروی را ایجاد می‌‌کند، ساخته‌‌شدند. این فرم‌‌ها یادآور گوشواره‌های بیزانسی است. روش‌‌های ساخت و تزیین اگرچه در قالب کلی تحت تأثیر فرهنگ بیزانس است، اما در جزئیات تکنیکی و نقوش، ایرانی است. همچنین ایرانی‌‌ها در این زمان به تکنیک‌‌های ساخت خاصی دست پیدا کرده بودند که در دوره‌‌ سلجوقی به اوج می‌‌رسد.