1- گروه هنراسلامی، دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- گروه هنراسلامی، دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، f.zarezadeh@modares.ac.ir
چکیده: (30 مشاهده)
نگارگری سنتی برای بقای خود نیازمند تعامل با نگارگری معاصر است، از سویی دیگر نگارگری معاصر نیز اصول و مبانی خود را وامدار مکاتب سنتی این هنر میداند. این پیوند موجب شده است که در مطالعه نگارگری معاصر، مفهوم مثنیبرداری بهعنوان یکی از شاخههای آن مورد توجه قرارگیرد. مثنیبرداری به فرایندی اطلاق میشود که در آن اصول و موازین مکاتب سنتی حفظ شده و درعینحال، امکان خلق آثار خلاقانه نیز فراهم میآید. دوسالانههای نگارگری بهعنوان مجموعههایی مصور از آثار معاصر، بستری مناسب برای مطالعه روندهای جدید در این هنر محسوب میشوند. . ازاینرو، پژوهش حاضر با تمرکز بر یازدهمین دوسالانه نگارگری ایران (۱۴۰۱) انجام شده است. در این دوسالانه، ۴۸ اثر از ۲۷ زن نگارگر ارائه شد. از میان این آثار، ۱۱ اثر به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. معیارهای انتخاب شامل وضوح ارتباط با نگاره مرجع، تکرار عناصر فرمی و میزان بازآفرینی ساختارهای بصری بوده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بر مبنای سبکشناسی تطبیقی انجام شده است. گردآوری دادهها از طریق مطالعه کتابخانهای درباره اصول و ویژگیهای مکاتب نگارگری و بررسی تطبیقی آثار معاصر با نمونههای سنتی انجام شده است. این روش پژوهش، شناخت دقیقتری از فرایند مثنیسازی ارائه داده و جایگاه آن را در حفظ سنت، بازآفرینی مفاهیم و نوآوری در نگارگری معاصر مشخص میسازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که آثار زنان نگارگر معاصر همچنان پیوند عمیقی با مکاتب سنتی دارند و این ارتباط در دو رویکرد اصلی قابلمشاهده است: نخست: مثنیسازی مستقیم که در آن ساختارهای بصری و سبکشناختی مکاتب گذشته به طور عینی بازآفرینی شدهاند؛ دوم، بازآفرینی خلاقانه که در آن هنرمندان با الهام از نمادها و مؤلفههای معنایی مکاتب سنتی، آثاری نوآورانه خلق کردهاند. این دو رویکرد بهصورت همزمان در جریانند و مثنیسازی نهتنها بهعنوان ابزاری برای حفظ سنت عمل میکند، بلکه زمینهای برای نوآوری و گسترش زبان تصویری نگارگری معاصر نیز فراهم میآورد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
بررسی و نقد هنرهای اسلامی در دوره معاصر دریافت: 1404/2/20 | پذیرش: 1404/8/7