Mendeley  

Zotero  

Gholami Houjeghan F, Bolkhari Ghehi H, Sadri M. Mystical reading of the painting of Khovarnagh Palace ’s build by Kamaleddin Behzad. JIC 2022; 6 (2) :99-112
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-227-fa.html

نسخۀ مصوّر خمسۀ نظامیِ محفوظ در موزۀ بریتانیا که در دورۀ تیموری تدوین شده است، به دلیل ارزش هنری نگاره‌ها و حضور نگارگرانی چون میرک، بهزاد و محتملاً قاسمعلی و عبدالرزاق شهرت جهانی دارد. همچنین متن آن، یادگار ارزشمند حکیم نظامی است که در زمرۀ آثار پُراستناد پژوهشی قرار می‌گیرد. این مجموعۀ فخیم 22 نگاره را شامل می‌شود که از نظر نمایش نحوۀ زندگی مردم در دورۀ تیموری و انعکاس آن در نگاره‌ها حائز اهمیت است. ازسویی بهزاد هنرمندی شاخص است که علاوه‌بر ثبت دقیق زندگی روزانۀ مردم، به دغدغه‌های اجتماعی زمانۀ خویش عمیقاً پایبند بوده و از اشارات عرفانی در لابه‌لای آثارش سود جُسته که ارتباط وثیق و عمیق وی با عُرفا و شُعرای مطرح زمانۀ خویش و حلقه‌های عرفانی آنان گواه این مدعاست. لذا نگارۀ «ساختن کاخ خورنق» به دلیل پارادوکس خاصِ مُستتر در آن انتخاب گردید که در کارنامۀ هنری بهزاد مسبوق به سابقه نیست، تا بتوان با کشف منابع عرفانی احتمالی اثر، خوانش عمیق‌تری ارائه کرد. در این راستا، مرصادالعباد اثر گرانمایۀ نجم‌الدین رازی یکی از منابع مهم عرفان اسلامی بوده که مبانی آن در تأویل عرفانی نگاره مفید است و هماهنگی و همخوانی زایدالوصفی با نگارۀ حاضر دارد. پژوهش پیشِ رو از نوع کیفی و به روش توصیفی-تحلیلی و تفسیری بوده و از منابع کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) سود جُسته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بنای کاخ خورنق نمادی سترگ از قالبِ انسانیِ سرگرم‌شده با تعلقات دنیویِ سیری‌ناپذیر در جهت فراموشی قربت حق و عالم غیب، و پیوستن به عالم حس است و سنمار نیز نمودی از این دلبستگی است که در خاتمه انوار محرق جلال و قهر خداوندی دامنگیرش شد. عاقبتی تکرارپذیر برای کسانی که دل به دنیای مادی بسته و گرفتار قهر آن شدند.