1- موسسه آموزش عالی فردوس
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده: (564 مشاهده)
از مهمترین هنرهای رو به زوال سیستان و بلوچستان، سکهدوزی است. این پژوهش با هدف تبیین و گونهشناسی ساختار و نقوش سکهدوزی سیستان و بلوچستان صورت گرفته است. ماهیت این پژوهش، کاربردی است و از نظر نوع، توصیفی – تحلیلی به شمار میرود. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای، مشاهده تصاویر و مصاحبه است. روش تحلیل، کیفی است. روش نمونهگیری، گزینشی است و هفت نمونه از 50 سال اخیر بررسی شده است. این پژوهش نشان میدهد که نقوش هندسی به عنوان مهمترین عنصر زیباییشناسانه هنر سکهدوزی مطرح است. نقوش سکهدوزی بلوچ کامل با زندگی، طبیعت و بینش مردمان آن منطقه ارتباط مستقیم دارد. با توجه به نقوشی چون ستاره، خورشید و اعدادی چون 3، 5، 9، 11 و غیره، میتوان نتیجه گرفت که مردمان سیستان و بلوچستان از علم ستارهشناسی و نجوم بهره میگیرند. از پرکاربردترین نقوش هندسی در هنر سکهدوزی، نقش دایره میباشد. استفاده از تناسبات و قرینگی در نقوشی مانند دایره، مربع، مثلث و لوزی، از اصلیترین قوانین نقوش هندسی در هنر سکهدوزی میباشد. نقوش گیاهی نیز به صورت طرحهایی انتزاعی شکل میگیرند. نقشهایی انسانی همانند چشم، انسان، زن و مرد و غیره در نمونه نقوش سکهدوزی سیستان و بلوچستان قابل مشاهده است. گوش ماهی از نمادهایی میباشد که به اصالت و هویت سکه اشاره دارد. از دیگر ویژگیهای مهم هنر سکهدوزی بلوچ، تنوع رنگی و کثرت رنگها است. رنگ در این هنر، توسط نخهای رنگی پشمی شکل میگیرد و در بیشتر نمونههای سکهدوزی، رنگ غالب بر زمینه قرمز و سبز میباشد و رنگهایی چون آبی و سفید نیز در تمامی نمونهها موجود میباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی دریافت: 1402/7/9 | پذیرش: 1402/12/12