Mendeley  

Zotero  

Aq Atabai R, Hashemi G. A Comparative Study of Inscribed Fabrics of the Buyids and Fatimids of Egypt. JIC 2023; 7 (2) :119-132
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-311-fa.html

یکی از مهم‌ترین انواع پارچه‌های کتیبه‌دار، پارچه‌های طراز است که علاوه بر جنبه زیباشناسی آن، دارای کاربردهای گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. این پارچه در طول حکومت آل‌بویه و فاطمیان مصر که هر دو حکومتی شیعه بودند کاربرد داشته و نمونه‌هایی از آن برجای ‌مانده است. با عنایت به ویژگی خاص این پارچه که عملکردی همچون یک رسانه داشته، این پرسش‌ها مطرح است که نقش، جایگاه و کارکردهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این پارچه‌ها در دوران آل‌بویه و فاطمیان مصر چه بوده است؟ وجوه اشتراک و افتراق پارچه‌های کتیبهدار دوران آل‌بویه و فاطمیان مصر چیست؟ هدف از انجام این پژوهش، بررسی تطبیقی نقش و جایگاه پارچه‌های کتیبهدار و بهخصوص طراز در دوران آل‌بویه و فاطمیان مصر به‌عنوان یک رسانه است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، استفاده از کتیبه‌هایی با مضامین مذهبی و شیعی، استفاده از خط کوفی و زبان عربی برای نگارش، تقارن، تعادل و توازن در اجرای نقوش تزئینی، استفاده بیشتر از موضوعاتی معنوی مثل آرزوی سعادت و بخشش ازجمله وجوه مشترک و مواردی چون؛ استفاده از تکنیک‌های متفاوت بافت، سبک متفاوت خط کوفی، تفاوت رنگ‌ها، استفاده از مضامین گوناگون ادبی، مذهبی، نقوش نمادین، شیوه اجرای متفاوت نوشتار و خط کرسی ازجمله وجوه متفاوت پارچه‌های کتیبهدار این دوران است. افزون بر این، بر اساس رویکرد شکل‌دهی مشخص گردید که پارچه‌های مورد مطالعه ابتدا با هدف سیاسی و اجتماعی و پس ‌از آن، اقتصادی و فرهنگی تولید و در خدمت اندیشه‌های حاکمان وقت بوده‌اند. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و با استفاده از اطلاعات کتابخانه‌ای به سرانجام رسیده است.