دوفصلنامه
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
معصومه طوسی*1 
، بنفشه مقدم2
، بنفشه مقدم2
1- دانشگاه سمنان. شهر سمنان. ایران. ، samira.toosi@semnan.ac.ir
2- دانشگاه هنر ایران. تهران.
2- دانشگاه هنر ایران. تهران.
چکیده: (210 مشاهده)
مسئله تحقیق حاضر، واکاوی در اساس طرح و نقش، تکنیک و کاربردهای «سوزندوزی نقش» و با توجه به شلوار زنان در نگارگری و پیکر نگاری‌ها از دوره صفوی، زند و قاجار می‌باشد. پرسش‌های تحقیق اینگونه است: طرح و روش اجرا در «سوزندوزیِ‌نقش» چگونه می‌باشد؟ کاربردهای متفاوت سوزندوزی نقش و همچنین با توجه به پوشش زنان، منطبق در پیکرنگاریها از دوره صفوی تا قاجار، چیست؟ این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تطبیقی به پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد سوزندوزی نقش با دو طرح و نام متفاوت اجرا می‌شود. در طرحِ اول به نام «نقش‌دوزی»، گل و گیاه به صورت هندسی در ردیف‌های اریب، سوزندوزی شده و با الگو‌برداری از طرح پارچه محرمات کجراه، در اصفهان رواج پیدا کرده و تا اوایل قاجار ادامه داشته و در جلیقه مردانه، بقچه، رومیزی و کیف زنانه نیز کاربرد داشته است. گونه دیگر با توجه به ظرافتِ کمتر طرح و سوزندوزی، به «مُسَیّفـ» تغییر نام یافته و نقوش به صورت تکرار شمسه و سواستیکا، انسان و حیوان محصور شده در طرح هندسی و کتیبه‌ای، با الگو از 1-نقشه فرشینه‌ها و 2-پارچه‌های نقش انسانی و هندسیِ دوره صفوی، در اصفهان و آذربایجان سوزندوزی شده و در پوششِ سطوح و سربند کاربرد داشته است. با توجه به مطالعه (4نگارگری و 4پیکرنگاری) از دوره صفوی،زند و قاجار و تطبیق بر شلوار زنان، مشخص گردید «نقش‌دوزی» در شلوار با الگوی چسبان در دوره صفوی کاربرد داشته است و «نقش‌دوزی» و «مسیّف‌دوزی» در شلوار‌های گشاد در دوره زند و اوایل قاجار استفاده می‌شده است. وجه مشترک تصاویر، توجه زنان مهم و درباری به شلوار سوزندوزی می‌باشد. در دو طرح سوزندوزی، کوکهای کوچکِ ابریشمی و پشمی، اریب و فشرده با شمارش تار و پود، بدون اثر طرح اولیه برروی پارچه، با خوانش نقشه بر روی پارچه پنبهای ساده بافت سوزندوزی شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تکنیک و اجراء در هنرهای اسلامی
دریافت: 1403/10/18 | پذیرش: 1403/12/8
دریافت: 1403/10/18 | پذیرش: 1403/12/8
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
