1- دانشکده هنرهای تجسمی ، fat.gho.houjeghan@ut.ac.ir
2- دانشکده هنرهای تجسمی
چکیده: (17 مشاهده)
منطقالطیر محفوظ در موزه متروپولیتن نیویورک از جمله نفایس نسخ خطی دوره تیموری است که به سبب مشارکت و نظارت کمالالدین بهزاد بر برخی از نگارههای آن حائز اهمیت است. فن تصویرسازی در این نسخه در بالاترین درجه کیفی قرار دارد و نکات نغز عرفانی در لابهلای واقعیتهای زندگی روزمره به صورتی ماهرانه گنجانده شدهاست. در پژوهش حاضر سعی شده به ارتباط میان داستان نگاره «شیخ مهنه و پیرمرد روستایی» با متن «منازلالسائرین» خواجه عبدالله انصاری توجه شده و هدف از آن کشف روابط ناپیدای میان مضمون «یقظه» یا بیداری از منظر پیر هرات با کلیّت داستان نگاره و نحوه عملکرد شخصیتهای آن است. سوال پژوهش حاضر این است که «یقظه» به عنوان مرحله اول سلوک از منظر پیر هرات در نگاره مورد بررسی چگونه ظهور داشتهاست؟ در مجموع با مطالعه نگاره مشخص شد که کمالالدین بهزاد در این نگاره تلاش بسیاری داشته تا مرحله سلوکی یقظه را به نمایش بگذارد. در این حکایت عطار در ارتباط با شئون نهگانه یقظه صحبتی نکرده و اشعاری را که سلطانعلی مرقوم کرده نیز عمدتاً به صبر اشاره دارند. اما بهزاد با تصویر کردن گفتوگوی بوسعید و پیر روستایی به مواردی از یقظه اشاره کرده: پیر روشنضمیر مشغول است و از بطالت و کمحوصلگی دوری میجوید و بوسعید را متوجه نعمات بیکران الهی میکند و از او صبری عظیم را میخواهد که راهگشای قبض اوست (نشانگر یقظه از منظر پیر هرات). پیر روشنضمیر در حال اندرز دادن به بوسعید است و چاره مشکل او را به او یادآور میشود. پژوهش حاضر به صورت کیفی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی (واقعی: کتب و مقالات-مجازی: تارنماهای مرتبط) نگاره مورد نظر را مورد بررسی قرار دادهاست.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی دریافت: 1403/10/25 | پذیرش: 1404/7/6