سال 3، شماره 1 - ( دوره سوم، شماره اول، پاییز و زمستان 1397 )
جلد 3 شماره 1 صفحات 112-99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
toosi M. A Study of the Motifs and Techniques of Needlework in Eight Prayer Rugs from the Qajar Period. JIC 2019; 3 (1) :99-112
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-77-fa.html
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-77-fa.html
طوسی معصومه. بررسی نوع رودوزی و روکاری و مفاهیم نقشمایهها در ساختار هشت نمونه از سجادههای پارچه‌ای دوره قاجار. هنرهای صناعی اسلامی. 1397; 3 (1) :99-112
دانشگاه سمنان ، samira.toosi@semnan.ac.ir
چکیده: (8546 مشاهده)
سجدهگاه مسلمین به‌عنوان مکانی ملکوتی، زمینهای را برای هنرمندانِ مسلمان دوره قاجار مهیا نموده است تا جلوهای زیبا از ارتباط معنوی نمازگزار با پروردگارِ خویش را، در قالب سوزندوزی، ایجاد نمایند. سوزن‌دوزی‌ها بر روی سجادههای دوره قاجار جزء تزیینات هنری ازنظر تنوع و زیبایی هستند که با هدف و تأثیر باورها و اعتقادات مذهبی به‌صورت آگاهانه صورت پذیرفتهاند. هدف از پژوهش، شناخت و نگاهی توصیفی تحلیلی به نوع رودوزی و روکاری و مطالعه مفاهیم نقوش ایجادشده بر روی هشت نمونه از سجادههای پارچهایِ موزه ویکتوریا و آلبرت لندن در سالهای 1267-1319 ه.ق در دوره قاجار است. سؤالات پژوهش عبارت‌اند از: 1- نوع و روش رودوزی و روکاری در سجادهها چگونه است؟ 2- مفاهیم نقشمایهها و خط‌نگاری‌های رودوزی و روکاری شده بر روی سجادهها چیست؟ نتایج نمایانگر این است که سوزندوزی و ایجاد نقوش بر اساس مضامین هنر و اندیشه خلاقانه هنرمند مسلمان سنتی و سوزندوز بوده است. میتوان اذعان داشت، رودوزی‌ها شامل ابریشمدوزی، خامهدوزی و پنبهدوزی(لایه دوزی) و روکاریها، شامل کشش و برش تاروپود (ژوردوزی، شبکهدوزی) است. نوع رودوزی و روکاری باعث تنوع نقشمایهها شده است. نقشمایهها در رودوزی و روکاری‌هایی که به‌صورت طرح‌های شکسته ایجاد شده است، بر اساس بافت عمود بر هم پارچه شکل‌گرفته است و نقشمایهها در رودوزی‌هایی که به‌صورت آزادانه شکل‌گرفته‌اند، از بافت عمود بر هم پارچه استفاده‌نشده است. رنگ سجادهها و رنگ نخ سوزندوزی به دلیل تأثیر نقشمایهها و تمرکز نمازگزار در موقع عبادت سفید است. از شاخصههای اصلی در ساختار این سجادهها، طرح‌های متنوع از محراب و جای مُهر با توجه به نوع رودوزی‌ها و روکاریها است. نقشمایهها در این سجادهها به‌صورت طرح‌های شکسته و گردان و شامل درخت، پرنده، گل، اشکال هندسی و خط‌نگاری‌ها هستند. حس درونی هنرمند سوزندوز، آمیخته با فرهنگ و مذهب است و با استفاده از جنبههای تزیینی هنر اسلامی بر روی سجادهها، همچون صور تمثیلی از اشکال هندسی، نباتی، و مرغان که برگرفته از مفاهیم نمادین است، بر حالت ماورای طبیعی در نقوش افزوده و هنر خویش را به کمال رسانده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1397/11/15 | پذیرش: 1398/6/3 | انتشار: 1398/6/25
دریافت: 1397/11/15 | پذیرش: 1398/6/3 | انتشار: 1398/6/25
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
