سال 8، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1403 )                   جلد 8 شماره 1 صفحات 12-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/jic.8.1.215

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mendeley  
Zotero  
RefWorks
Ghassemi V, Shairi H, Ziaee M. Semiotic analysis of the formation process of "discursive non-subject " in the paintings of Ahmad Morshedloo. JIC 2024; 8 (1) :1-12
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-215-fa.html
قاسمی ویدا، شعیری حمیدرضا، ضیائی مجید. تحلیل نشانه- معناشناختی فرآیند شکل گیری ناکنش گر گفتمانی در آثار نقاشی احمد مرشدلو. هنرهای صناعی اسلامی. 1403; 8 (1) :1-12

URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-215-fa.html

تحلیل نشانه- معناشناختی فرآیند شکل گیری ناکنش گر گفتمانی در آثار نقاشی احمد مرشدلو
ویدا قاسمی1 ، حمیدرضا شعیری*2 ، مجید ضیائی1
1- گروه هنرهای اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2- گروه زبان فرانسه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، shairi@modares.ac.ir
چکیده:   (3291 مشاهده)
احمد مرشدلو از مطرح­ترین نقاشان معاصر ایران است و در آثارش به شیوۀ واقع­گرایانه به بیان مسائل اجتماعی با بیان انتقادی پرداخته است. در آثار مرشدلو بازنمودۀ سوژه انسانی، سوژه­ای است که در برابر کنشِ اجتماعی مقاومت کرده و دچار انفعال و ناکنش­گری شده است. مقاله پیش­رو می­کوشد تا با اتکا بر رویکرد نشانه- معناشناسی به تحلیل گفتمان دیداری و سازوکارهای نشانه- معنایی «ناکنش­گر گفتمانی»، در نقاشی­های احمد مرشدلو بپردازد. هدف اصلی از نگارش این مقاله این است تا با تکیه بر گفتمان دیداری نقاشی­های مرشدلو و شیوه بیان بصری منحصربه­فرد آن به روش تحلیل نشانه- معناشناختی، اختلال معنایی و چگونگی بر هم ریختن سازوکار حضور سوژه و شکل­گیری مفهوم «ناکنش­گر» در بطن گفتمان دیداری آثار را نشان دهد. روش تحلیل نمونه­ها توصیفی- تحلیلی با رویکرد نشانه- معناشناختی است که در آن پنج اثر از نقاشی­های احمد مرشدلو مورد تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس پرسش­های مقاله برای رسیدن به این هدف عبارت است از 1. مؤلفه­ ها و سازوکارهای نشانه- معنایی و گفتمانی دخیل در شکل­گیری «ناکنش­گر گفتمانی» در نظام دیداری آثار کدام­اند و چه ویژگی­هایی دارند؟ 2. مؤلفه­های گفتمانی و نشانه- معنایی «ناکنش­گر گفتمانی» در نظام دیداری آثار چگونه به­ کار رفته­اند و چه کارکردهایی دارند؟ نتایج نشان دادند که برونداد مؤلفه­های نفیِ کنش در سوژه به شکل ­گیری ناکنش­گر گفتمانی، انجامیده است و با ایجاد فرآیند سَلبی از طریق برهم ریختن نظم و ایجاد آشفتگی در افعال مؤثر و به واسطه تمهیدات بصری از قبیل هنجارگریزی، تکرار و خودکارگی، بی­چهره­گیِ سوژه، به­حاشیه­راندگی و تهدید سوژه به واسطۀ ابژه­های روزمره، در آثار مرشدلو نمود یافته است. همچنین با لحاظ مؤلفه ­های نشانه- معنایی «ناکنش­گر گفتمانی»، گفتمان دچار نوسان شناختی شده و فضای تنشی و عاطفی در نظام گفتمان دیداری نقاشی­ها اوج گرفته و سوژه عاطفی و شوِش­گر با ویژگی­های تردید و اضطراب شکل گرفته است.
واژه‌های کلیدی: احمد مرشدلو، ناکنش گر گفتمانی، نشانه- معناشناسی گفتمانی، نقاشی واقع گرای اجتماعی، نقاشی معاصر ایران
متن کامل [PDF 803 kb]   (87 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1401/6/6 | پذیرش: 1401/9/26 | انتشار: 1403/10/15
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.