1- دانشکدۀ هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، m.razani@tabriziau.ac.ir
2- دانشکدۀ هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده: (1160 مشاهده)
اصفهان از دورۀ شاهعباس اول به بعد، بهواسطۀ انتقال پایتخت، کوچ و اسکان هزاران ارمنی در منطقۀ غرب اصفهان و رفتوآمدهای روزافزون اروپائیان از مهمترین شهرهای قلمرو ایران اسلامی به شمار میرفت. پایتختی پررونق که ساخت ابنیههای شکوهمند نظیر مساجد، قصرها، خانه ها و غیره در آن، اجتنابناپذیر مینمود. ازاینرو خانههای تاریخی جلفای نو در اصفهان در دورۀ صفوی، به سبب تزئینات برجستۀ معماری خود که طی فرآیند گسترش تعاملات اروپایی و بهتبع آن، حضور نقاشان خارجی قرارگرفته است، شایستۀ انجام مطالعات و بررسیهای دقیق علمی- پژوهشی هستند. موضوع مهمی که در تزیینات نقاشی خانهها شاهد آن هستیم، تأثیر موضوع نقاشی ها از نقاشیهای فرنگی است که بهوفور در بسیاری از خانه های تاریخی دیده میشود. خانۀ سوکیاس- از ابنیۀ مهم جلفای نو- بهنوبۀ خود، دارای تزئیناتی به سبک فرنگی سازی است، بهویژه نقاشیهای منحصربهفردی که خبر از حضور محتمل نخستین نقاشان فرنگی ساز در اصفهانِ عصر صفوی میدهد. این مقاله، ضمن اشارۀ مفصل به تزئینات، با هدف شناخت نقاشیهای دیواری فرنگی سازی خانۀ سوکیاس اصفهان و مقایسۀ تطبیقی آنها با نقاشیهای اروپایی، به خصوص گراورهای منسوب به فرانسوا مازو، به عنوان بخشی از منابع مورد تقلید نقاشیهای فرنگی سازی در این خانۀ تاریخی، به نگارش درآمده است. سئوالات پژوهش پیش رو عبارت هستند از: مهمترین منابع اقتباس نقاشیهای دیواری فرهنگی خانه سوکیاس کدام هستند؟ وجوه اشتراک این نقاشیها با گراورها و نقاشیهای وارداتی این دوره چیست؟ گردآوری اطلاعات، بهصورت مطالعات کتابخانهای و فیشبرداری و نیز حضور میدانی در محل، مشاهدۀ دقیق و عکسبرداری از خانۀ تاریخی سوکیاس بوده و روش تحقیق نیز ترکیبی از روش های تحلیلی، توصیفی و تطبیقی است. با توجه به یافتهها از مهمترین منابع دیوارنگارههای کوشک سوکیاس می توان از گراورها و نقاشی های فرانسوا مازو فرانسوی که در این دوره به ایران وارد میشدند، نام برد. در مورد وجوه اشتراک موضوعی با نقاشی ها هم می توان به ترسیم تک پیکره هایی با لباس و زیور اروپایی و همچنین مجالس مهمانی، بزم و غیره به شیوۀ مهمانی های اروپای غربی اشاره کرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی دریافت: 1402/10/4 | پذیرش: 1403/4/12