تکنیک حَلکاری یکی از هنرهای ظریف و پیچیده در تزیین کتابهای خطی و نسخ نفیس است که در دورههای مختلف تاریخی، بهویژه در دورۀ صفوی، به اوج شکوفایی رسید. پژوهش حاضر با هدف معرفی و تحلیل ویژگیهای حَلکاری در دورۀ صفوی، به بررسی مصحف شمارۀ ۱۵۵۸ موزۀ چستربیتی میپردازد. این نسخۀ قرآنی، نمونهای برجسته از این تکنیک در مکتب شیراز است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، ویژگیهای هنری و فنی حلکاری در این دوره را مطالعه میکند. انتخاب مصحف ۱۵۵۸ بهدلیل وجود شناسنامه و رقم هنرمند برجستۀ این دوره در شیراز، بهصورت هدفمند صورت گرفته است. در این نسخه، حَلکاری بهطور متعادل در متن و حاشیه با طرحهای اسلیمی و ختایی و رنگهای طلایی، لاجوردی، سفید، مشکی و زرشکی بهکار رفته است که نمایانگر زیباییشناسی خاص آثار دورۀ صفوی است. پرسش اصلی پژوهش این است که آثار با تکنیک حَلکاری در دورۀ صفوی با تأکید بر مصحف شمارۀ ۱۵۵۸ موزۀ چستربیتی دارای چه ویژگیهایی هستند؟ نتایج این مطالعه نشان میدهد که حَلکاری در دورۀ صفوی از جایگاه ویژهای در هنر تذهیب برخوردار بوده و با ایجاد ترکیبهای زیبا و متقارن، تحول و تداوم سنتهای هنری این دوره را به نمایش میگذارد. بهعنوان یک نتیجۀ چشمگیر، این پژوهش همچنین نشان میدهد که حلکاری در مصحف ۱۵۵۸، نهتنها تداوم سنتهای پیشین را حفظ کرده، بلکه با خلاقیت در ترکیب رنگها و طرحها، آغازگر سبک جدیدی در مکتب شیراز بوده است. این تحول هنری بهخوبی نمایانگر تأثیرات فرهنگی و مذهبی عصر صفوی بر هنر تذهیب و حَلکاری است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |