سال 3، شماره 1 - ( دوره سوم، شماره اول، پاییز و زمستان 1397 )
جلد 3 شماره 1 صفحات 84-71 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tashir in the Illuminations of Khamsah Nizami Tahmaspi(OR 2265): A Comparative Typology. JIC 2019; 3 (1) :71-84
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-48-fa.html
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-48-fa.html
نوروزی فائزه، عرب زاده جمال، اسکندری ایرج. گونه‌شناسی تطبیقی تشعیر نگاره‌های خمسه نظامی تهماسبی(کدOR 2265). هنرهای صناعی اسلامی. 1397; 3 (1) :71-84
چکیده: (3111 مشاهده)
در عرصه کتاب آرایی، تشعیر یکی از مهمترین آرایه های تزیینی محسوب میشود که پس از شکل‌گیری‌اش، در هر دوره ویژگی‌های زیبایی‌شناختی متفاوتی به خود گرفته است. دوره صفویه به عنوان عصر طلایی این هنر شناخته میشود و یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های تشعیری متعلق به این دوره، خمسه نظامی تهماسبی است. تشعیر نگاره‌های این نسخه در برخی از صفحات تعویض و ترمیم شده‌اند و همچنین شیوه‌های گوناگونی در ساختار و طراحیشان دیده میشود. با توجه به تنوع نقش‌مایه‌های موجود در حواشی نگاره‌ها این سؤال مطرح میشود که تشعیر نگاره‌های خمسه تهماسبی بر اساس ویژگی‌های بصری و اجرایی به چند گونه قابل تقسیم‌اند و چه تمایزات و تشابهاتی با یکدیگر دارند؟ این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی به این سوال پاسخ داده و هدف آن گونه‌شناسی تشعیر نگاره‌های نسخه مذکور و شناخت تفاوت‌ها و شباهت‌های میان آن‌ها به منظور آراستن صفحات نگاره‌ها است. یافته‌های پژوهش نشان دهنده سه گونه تشعیر در حواشی نگاره‌ها است که بر اساس تطبیق ویژگی‌های بصری‌شان با نسخه‌های مشابه، احتمالاً در سده‌های دهم و یازدهم هجری و به واسطه هنرمندان سرشناس آن دوران شکل گرفته‌اند. تغییر ابعاد حواشی از گونه اول تا سوم و همچنین تنوع در ساختار چیدمان نقوش تشعیری از مهمترین تمایزات میان سه گونه محسوب میشود. نقاط اشتراکی مانند هماهنگی جهت نگاره‌ها با نقوش تشعیری و دقت در صفحه‌آرایی نشان از اهمیت این نسخه در طول دوره صفویه دارد. تشعیرکاران عهد صفویه در هر دوره برای حفظ اصالت خود به صورت زنجیره‌وار به تقلید از نقش‌مایه‌های دوره‌های پیشین خود پرداخته‌اند و اشتراک دیگری را در این گونه‌ها رقم زده‌اند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1398/6/3 | انتشار: 1398/6/25
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1398/6/3 | انتشار: 1398/6/25
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
