دوفصلنامه
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه هنرهای صناعی، دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دانشگاه مازندران، ایران ، z.mehdipour@umz.ac.ir
چکیده: (448 مشاهده)
زیورآلات به مثابه یک متن هنری، از گذشته تاکنون، صرف‌نظر از جنبۀ زیبایی، دارای ارزش نمادینی بوده که ریشه در مناسبات فرهنگی هر اجتماعی داشته است. در این راستا، زیورآلات معاصر هندوستان به عنوان یک رسانه و با قدمتی کهن، توانسته بیانگر حضور و هم‌زیستی فرهنگ‌های مختلف در این سرزمین باشد. زیرا، در طول تاریخ هندوستان، فرهنگ‌های گذشته حذف نشده، بلکه نوعی امتداد در بطن تحولات تاریخی- فرهنگی آن وجود داشته است. بنابراین، این پژوهش برآن است تا با استناد به الگوی سه‌گانۀ هنرمند- متن- مخاطب، از مفاهیم گفتگومندی باختینی، به مطالعۀ نقش فرهنگ‌های متفاوت در شکل‌گیری زیورآلات بپردازد. با توجه به تداوم تأثیرات فرهنگ استعمار از قرن نوزدهم و شکاف ایجاد شده میان هندوها و مسلمانان، پرسش اصلی این است که فرهنگ ایرانی- اسلامیِ عصر گورکانان، چگونه در تولید زیورآلات معاصر هندوستان تجلی یافته است؟ هدف این پژوهش، درک روابط فرهنگی، به ویژه دستیابی به مهم‌ترین عناصر فرهنگی اثرگذار در شکل‌گیری زیورآلات معاصر هندوستان بوده است. یافته‌ها که به روش توصیفی-تحلیلی و از طریق تحلیل محتوا به‌دست آمده‌اند، نشان می‌دهند که آنچه بر اساس این الگو در شکل‌گیری زیورآلات معاصر نقش راهبردی داشته، نوعی ارتباط بین گفتارهای هنرمند و مؤلفه‌های فرهنگی به عنوان «دیگری» درون متن است. بر اساس نظریۀ گفتگومندی باختین، حضور دیگری در متن، فرهنگِ خودِ هنرمند در اثر را می‌سازد. بنابراین، گفتار هنرمند، تنها گفتار مطلق در شکل‌گیری زیورآلات محسوب نشده، بلکه خلاقیت او هم‌راستا با حضور دیگری و به ویژه، مؤلفه‌های فرهنگ ایرانی- اسلامی، در قالب گفتارهایی قابل مشاهده و از سوی مخاطبان نیز قابل دریافت بوده است. درواقع، برخلاف تغییر در سبک زندگی مردمان شبه قاره در نتیجۀ تأثیرات فرهنگ غربی، شواهد نشان می¬دهد که هنرمندان معاصر در سال‌های 2019- 2020م، عمدتاً از مؤلفه‌های فرهنگ ایرانی- اسلامی بهره برده‌اند. این عناصر که پیشینه‌ای آشنا برای مخاطبان داشته و سابقاً در زیورآلات عصر گورکانی نیز به کار می‌رفته‌اند، به عنوان بخشی اساسی در خلق آثار این دوره ظاهر شده‌اند. بنابراین، جایگاه برون مرزی فرهنگِ ایرانی- اسلامی در حکمِ «دیگری» و یک شرکت‌کنندۀ اول و نیز فرهنگی باورپذیر برای مخاطب، به هنرمند امکان داده است تا چندفرهنگی‌گرایی را در آثار خود متجلی سازد. در این زیورآلات، فرهنگ بومی هندوستان تنها فرهنگ اثرگذار نبوده و هنرمند به گفتگو با فرهنگی برخاسته از بافتار، به زیورآلات موجودیت بخشیده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
بررسی و نقد هنرهای اسلامی در دوره معاصر
دریافت: 1403/7/8 | پذیرش: 1403/12/19
دریافت: 1403/7/8 | پذیرش: 1403/12/19
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
