Mendeley  

Zotero  

Ghasemi M, Zaker Jafari N. Comparative Study of the Musical Painting "The Feast Faridun and Kundrau" in Tahmasebi Shahnameh with the Literary Text of Ferdowsi Shahnameh Based on the Theory of Intertextuality. JIC 2023; 7 (2) :89-103
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-279-fa.html

در ادبیات ایران، شاهنامه فردوسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و طی دوره‌های مختلف تاریخی بیشترین تأثیر و الهام از آن، در آثار نگارگران و نقاشان دیده شده است. در میان نسخ شاهنامه‌هایی که به فرمان شاهان صفوی تدوین گردید، شاهنامه طهماسبی از جایگاه مهمی برخوردار است. از بین نگاره‌های مختلف در شاهنامه طهماسبی، صحنه‌های بزمی با حضور نوازندگان مرد و زن قابل ‌توجه است. در این پژوهش به مطالعه تأثیرپذیری متن تصویری شاهنامه طهماسبی از متن ادبی شاهنامه فردوسی با موضوع بزم و موسیقی پرداخته شده است. هدف از این مقاله تحلیل صحنه بزم و عناصر موسیقایی در نگاره «ضیافت فریدون و کندرو» از شاهنامه طهماسبی و مقایسه و تطبیق آن با متن ادبی (شاهنامه فردوسی) بر اساس نظریۀ بینامتنیت است. این مقاله در تلاش است به دو پرسش اصلی پاسخ دهد: 1- نگارگر شاهنامه طهماسبی در مصورسازی صحنه موسیقایی چگونه پایبند به متن ادبی (شاهنامه فردوسی) بوده است؟ 2- چه نوع ارتباط بینامتنی میان صحنه موسیقایی در متن تصویری (شاهنامه طهماسبی) و متن ادبی (شاهنامه فردوسی) وجود دارد؟ روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بوده و روش گردآوری مطالب به ‌صورت کتابخانه‌ای است. تجزیه و تحلیل کیفی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد هنرمندِ نگارگر ضمن قرار دادن متن ادبی به‌ صورت کتیبه در متن تصویری و تأثیرپذیری از مضامین آن، در مواردی از خلاقیت‌های شخصی برای تصویرگری صحنه بزم و عناصر موسیقایی استفاده کرده است. نگارگر در به تصویر کشیدن مجلس بزم به‌ صورت آشکار به متن ادبی شاهنامه اشاره داشته؛ اما در برخی موارد از جمله ارائه نوع سازهای به‌کار رفته در مجلس بزم تحت‌تأثیر موسیقی و سازهای عصر صفوی بوده است.