Mendeley  

Zotero  

Abbasi Shokat Abad A H. A Comparative Study of the Religious Components of Qajar and Pahlavi Carpets. JIC 2021; 5 (1) :19-34
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-147-fa.html

جایگاه موضوعات مذهبی در هنرهای ایران از اهمیت زیادی برخوردار بوده و بیشتر هنرها ریشه در فرهنگ مذهبی دارد که هنر فرش‌بافی خود گواه بر این موضوع است. هدف از این پژوهش بررسی قالی‌های دوره قاجار و پهلوی است که نقش مایه مذهبی در آن به‌کاررفته و ضروری است با توجه به مشترکات در فرش های این دو دوره، با تحلیل و تطبیق و طبقه‌بندی این فرش‌ها به بررسی اشتراک و افتراق آن¬ها پرداخته و قابلیت های آن¬ها را بررسی کنیم تا اهمیت، جایگاه و نحوه¬ی به‌کارگیری و نگرش هنرمند و مردم این دو دوره در این طرح‌ها را نشان دهیم. پرسش¬های مطرح شده در این پژوهش:1-موضوعات و مفاهیم به‌کاررفته در فرش‌های دوره قاجار و پهلوی چیست؟2-وضعیت به‌کارگیری و دوام موضوعات مذهبی در فرش‌های دوره قاجار و پهلوی چگونه بوده است؟ روش تحقیق تاریخی، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه¬ای که پس از بررسی نمونه‌های فرش‌های دارای مضامین مذهبی انجام شده است. نتایج به‌دست ‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که تصلویر مذهبی در فرش‌های این دو دوره، موضوع اصلی فرش‌های تصویری هستند که بیشترین آنها به تصویرسازی یک روایت یا متن پرداخته اند. این فرش‌ها، برای بیان اعتقادات مذهبی، دینی، عرفانی به کار گرفته می‌شدند. در فرش‌هایی دوره قاجار، چهره‌ها و شمایل، روایات و وقایع مذهبی شیعی و همچنین سایر ادیان رواج داشته و در دوره پهلوی، اکثر موضوعات مذهبی، حول وقایع زندگی پیامبر اسلام(ص) و امامان شیعه، به‌ویژه شمایل حضرت علی (ع) بوده است. به دلیل اینکه جامعه قاجار یک جامعه مذهبی بوده، این تصاویر از آغاز تا به انتهای این دوره بر باورهای دینی مردمان تأثیر گذاشته؛ و سپس در دوره پهلوی با تغییر شرایط اجتماعی، سلیقه مردم نسبت به شرایط جدید شکل‌گرفته و بنابراین، قالیچه‌های مذهبی دوره قاجار جایگاه مهم‌تری را در انتقال مفاهیم مذهبی، نسبت به دوره پهلوی داشته‌اند.