هنر دیوارنگاری قاجار در خانه های تاریخی برخلاف دوره های قبل علیرغم کمرنگ شدن وجوه رسمی و درباریاش، نقش مهمی در تزئین ابنیه تاریخی این عصر داشته است. خانه های حریری تبریز و قوام الدوله تهران، ازجمله بناهای تاریخی متعلق به اواسط دوره قاجاری اند که در تالار شاهنشین آنها دیوارنگاره های شاخص و متنوعی وجود دارد. با توجه به قدمت و همزمانی این خانه های تاریخی، بررسی و تطبیق نقوش آنها به درک بهتری از رویکردهای تصویری و موضوعی هنر دیوارنگاری در این دو شهر مهم دوره قاجاریه خواهد انجامید. با توجه به فقدان اطلاعات تطبیقی در این زمینه هدف از پژوهش حاضر، شناخت، مطالعه و ارزیابی تطبیقی نقوش دیوارنگاری های خانه های حریری و قوام الدوله است. در همین راستا، دیوارنگاری های بناهای مذکور، برای پاسخ به سؤالات ذیل مورد بررسی قرارگرفته است. خانه های حریری تبریز و قوام الدوله تهران چه وجوهِ تمایز و تفاوتی از منظر ویژگی های مضامین تصویری در نقاشی های دیواری با هم دارند؟ کدام شاخصه های سبکی در دیوارنگاری های این دو بنا باعث تفاوت و تشابه آنها میگردند؟ تحقیق حاضر؛ به روش تطبیقی- تاریخی در قالب مطالعات میدانی با حضور در محل و ثبت تصویری نگاره ها و همچنین توصیف و تشریح آنها در کنار مطالعات کتابخانه ای به انجام رسیده است. نتیجهی بررسی ها نشان داد: در زمینهء ترکیببندی نقاشی های دیواری؛ فن اجرا و پیاده سازی نقوش در قاب بندیهای مشخص و موضوعات متداولِ نقاشی همعصر تفاوت های اندکی در خانه های فوق وجود دارد. بهنحویکه در اکثر موضوعات مشترک تأثیر نقاشی و سبک های متأثر از هنر غرب قابلمشاهده است. علیرغم وجوه اشتراک فوق، تفاوت های محسوسی در مضامین تصویری همانند: نگاره های مذهبی، مناظر گرفت و گیر، طبیعت بیجان و همچنین درجه و مقام اجتماعی صاحبان بنا وجود دارد که به نظر میرسد گزینه آخر مهمترین دلیل در بروز تمایز دیوارنگاری های دو بناست.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |