سال 8، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1403 )
جلد 8 شماره 1 صفحات 89-79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Allahyari S. The visual analysis of Khosrow's portrait painted and shown to Shirin by Shapur with iconology. JIC 2024; 8 (1) :79-89
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-321-fa.html
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-321-fa.html
اله یاری سهند. تحلیل بصری نگارۀ «شاپور صورت خسرو را به شیرین نشان می دهد» با شیوۀ آیکونولوژی. هنرهای صناعی اسلامی. 1403; 8 (1) :79-89
گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران ، allahyarisahand@gmail.com
چکیده: (1026 مشاهده)
در نگارگری ایرانی می توان تفسیر هنرمند از متن ادبی را از طریق بررسیِ متون مصور با مضامین ثابت که توسط نگارگران به تصویر کشیده شده، تحلیل کرد. نگارگران در ترسیم نگاره های خمسه طهماسبی در واقع معنای دیگری را در نگارهها خلق کرده‌اند. یکی از نگارههایی که نگارگر به عنوان مؤلف یک اثر، معنای افزوده‌ای را ایجاد کرده، تصویر نگاره «شاپور صورت خسرو را به شیرین نشان می دهد» اثر میرزاعلی در نسخه خمسه طهماسبی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی معنای لایه های پنهانی در نگاره فوق به روش آیکونولوژی شکل گرفته است و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی به طرح این پرسش می‌پردازد که چه لایه‌های معنایی پنهان در نگاره مورد نظر وجود دارد؟ نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که این نگاره از نظر بصری وفادار به متن ادبی داستان نبوده و برخلاف خط داستانیِ متن ادبی نظامی، در این نگاره خبری از شادی، رقص، عیش و نوش شیرین و ملازمان نیست؛ و چهره ها با حالت نگران و متعجب به تصویر کشیده است و با وجود تأکید نظامی در متن مبنی بر عدم وجود نامحرمان، میرزاعلی افرادی نامحرم را در اثر نمایان کرده و در نتیجه فضای عاشقانه و تغزلی داستان، تبدیل به فضای خشک، رسمی و درباری در این نگاره شده است. در حقیقت نگارگر با توجه به شروع تدریجی آشفتگی های اجتماعی، بی عدالتی و ظلم حاکمان به مردم در قلمروی ولایت خود و فسادهای درباری در دوره شاه طهماسب صفوی، بر اساس دیدگاه اجتماعی و سیاسی خود با استفاده از عناصر تصویری از قبیل پوشش افراد، مردانی با کلاه تاج حیدری، طبقۀ کارگری و کشاورزی، کوشک سلطنتی و حالات دسیسه آمیز درباریان، داستان عاشقانه را به یک اثر سیاسی و اجتماعی مربوط به دوران شاه طهماسب صفوی تبدیل کرده است تا به صورت باطنی و غیرمستقیم پیام های هشدارآمیزی مبنی بر نابودی سلطنت در صورت ادامۀ آشفتگی های اجتماعی را به شاه انعکاس دهد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
بررسی و نقد هنرهای اسلامی در دوره معاصر
دریافت: 1402/10/27 | پذیرش: 1403/4/6 | انتشار: 1403/10/15
دریافت: 1402/10/27 | پذیرش: 1403/4/6 | انتشار: 1403/10/15
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
