1- استادیار گروه طراحی و چاپ پارچه، دانشکده هنر دانشگاه سمنان، سمنان، ایران ، Baseri@semnan.ac.ir
2- دانشجوی کارشناسی طراحی و چاپ پارچه، دانشکده هنر دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
چکیده: (5177 مشاهده)
کاشیکاریهای بهجامانده از دوران اسلامی و تزیینات منحصربهفرد آنها که ازجمله مهمترین مظاهر تجلی مفاهیم عمیق معنوی و جلوههای فرهنگی میباشند، به گنجینههای بیبدیلی از هنر اسلامی مبدل گردیدهاند. این تزیینات اغلب دارای قابلیتهای متعددی در زمینه طراحی و ارتباطات بصری بوده و استفاده از آنها در هنرهای کاربردی معاصر، حائز اهمیت است. مستندات پژوهـش حاضـر آثار معماری اسلامی بهویژه کاشیکاریهای مسجد نصیرالملک شیراز است. مـطالعه و بــررسی نگارههای کاشیکاری این مسجد میتواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی آن گردد. این مقاله با تحلیل و توصیف دادههای جمعآوریشده بهصورت کتابخانهای و میدانی در عرصه آرایههای تزیینی این بنا، در پی پاســخگـــویی به این پرسش است که از تزییــنات کاشیکاریهای این بنای تاریخی چگونه میتوان برای طراحی پارچه و دکوراسیون داخلی منزل استفاده نمود. در این راستا ابتدا از کاشیکاریهای مسجد نصیرالملک عکاسی کرده و سپس به تحلیل و ارزیابی نقشمایههای مذکور پرداخته شد. در مرحله بعد قابلیتهای موجود در این نقشمایهها برای طراحی پارچه موردبررسی قرار گرفت. درنهایت با انتخاب نقشهای مناسب و انجام تغییرات روی آنها، طراحی پارچه برای دکوراسیون داخلی منزل صورت پذیرفت. نـــتایج این پژوهش نشــان داد کـه اگـرچه نقشمایههای مسجد نصیرالملک تا حدی متأثر از هنرهای غربی و بهصورت طبیعـتگـرا و غیر انتزاعی میباشند، اما اصول زیباییشناسی و ویژگیهای خاص سنت ایرانی بهطور ظریف و آگاهانه در این نقوش موردتوجه هنرمندان بوده و لذا این نقوش از قابلیتهای کاربردی و بصری مناسب برای استفاده در هنرهای کاربردی ازجمله طراحی پارچه با هویت ایرانی و مطابق با معیارهای جامعه برخوردار هستند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی دریافت: 1398/1/6 | پذیرش: 1398/6/2 | انتشار: 1398/8/9