سال 4، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1399 )
جلد 4 شماره 1 صفحات 63-55 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sheikhi A, rezaei F. The study of the opposite meaning of "Alexander in front of Gog and Magog dam" in two versions of the dispersed and Topkapi Falnama. JIC 2020; 4 (1) :55-63
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-91-fa.html
URL: http://jih-tabriziau.ir/article-1-91-fa.html
شیخی علیرضا، رضایی فائزه. مطالعه معنای متباین نگاره "اسکندر در برابر یاجوج و ماجوج سد می سازد" در دو نسخه فالنامه پراکنده و توپقاپی. هنرهای صناعی اسلامی. 1399; 4 (1) :55-63
علیرضا شیخی* 
1، فائزه رضایی2
1، فائزه رضایی2
1- استادیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران ، ar.sheikhi59@yahoo.com
2- دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر، تهران، ایران
2- دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر، تهران، ایران
چکیده: (4024 مشاهده)
کتب فالنامه حاوی تصاویر جالب و جذابی از پیامبران، ائمه، فرشتگان، دیوها، علائم منطقه‌البروج و غیره یکی از راه‌های دست‌یابی به ناشناخته‌ها محسوب می‌شده است و تنها چهار نسخه درخور توجه از دوره صفوی باقی‌مانده است که سه نسخه آن به زبان فارسی است. فالنامه‌های مصور دوره صفوی عقاید، باورها و سنت‌های رایج جـامعه را نشان می‌دهد. انگاره "اسکندر در برابر یاجوج و ماجوج سد می‌سازد" از نگاره‌های مشترک در دو نسخه فالنامه توپقاپی(1580-1570م.) و پراکنده (1560-1550م.) است که یک موضوع، دو تفسیر کاملاً جداگانه دارد. اسکندر در ادبیات فارسی و ترکی نمادیست از عقل و اعتدال. موضوع‌های مشترک در فالی یکسان را نشان داده‌اند درحالی‌که در این موضوع، باوجود موضوع مشترک، عناصر محتوایی و بصری دخیل در دو نگاره، انجامی متباین از یکدیگر در فال را رقم‌زده‌اند. هدف اصلی پژوهش، بررسی عناصر حاکم بر نگاره هر فال بوده که سبب تفاوت معانی فال‌ها شده است. بنابراین چه عواملی در محتوا و عناصر بصری دو نگاره، معانی متضاد فال با موضوع یکسان را موجب شده است؟ روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای است. یافته‌ها نشان دارند علت تفاوت معانی فال‌ها در عناصر حاکم بر نگاره‌ها پنهان است. شاه‌تهماسب خود را در جایگاه اسکندر دانسته است. ثبات و تعادل تصویر نسخه فالنامه پراکنده، حضور دو پیامبر الهی خضر و الیاس که پیامبران راهبر در تاریکی و نمودی از روشنی‌اند، انار و سپند خبر از خوش‌یمنی فال در نسخه پراکنده داده و در مقابل بی‌ثباتی تصویر نسخه فالنامه توقاپی، حضور قوم نااهل، آیه قرآنی مبنی بر فساد قوم یاجوج و ماجوج در زمین و اندازه بزرگ دیوان در نگاره، بدیمنی را در فال به همراه داشته است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مبانی نظری هنر اسلامی
دریافت: 1398/3/11 | پذیرش: 1398/5/25 | انتشار: 1398/8/9
دریافت: 1398/3/11 | پذیرش: 1398/5/25 | انتشار: 1398/8/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
