دوفصلنامه
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران ، b-bahramighasr@araku.ir
2- گروه فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران
2- گروه فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران
چکیده: (749 مشاهده)
رومن یاکوبسن زبان‌شناس برجستۀ روس، بر این باور است که تمامی ساخت‌های زبانی دارای اهداف ارتباطی هستند. او معتقد است جهت‌گیری پیام به سمت هر یک از عناصر ششگانۀ ارتباطی فرستنده، مجرای ارتباطی، گیرنده، تماس، رمز یا موضوع کارکرد پیام را آشکار می‌سازد. طبق این نظریه می‌توان گفت که کتیبه‌های خط کوفی تزیینی و نقش و نگارین به کار رفته در بستر طراز آلبویه نیز دارای کارکرد ارتباطی هستند. هنرمند پارچهباف عصر آلبویه با نبوغ خاص خود، با استفاده از زبان نمادین رمزگان در کنار نمادها، نشانه‌ها و کتیبه‌نویسی‌ها از بستر پارچۀ طراز، رسانه‌ای پویا ساخته است. اهمیت پژوهش حاضر، مطالعۀ کارکرد طراز عصر آلبویه از منظر یک رسانه است که تاکنون مورد واکاویی قرار نگرفته است و به این پرسش پاسخ داده میشود که؛ طراز عصر آلبویه به مثابه رسانه‌ای-تبلیغاتی در جامعۀ نوظهور ایرانی- اسلامی چگونه عمل کرده است؟ محوریت پژوهش حاضر بر مبنای خوانش 26 قطعه پارچه طراز مکشوفه از آرامگاه بی‌بی شهر‌بانو و گورستان نقارهخانه شهر ری است. داده‌ها در این پژوهش با جمع‌آوری مدارک از منابع کتابخانه‌ای و وب‌سایت موزه‌های معتبر جهانی انجام شده و تجزیه و تحلیل داده‌ها به‌صورت کیفی وکمّی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که طراز عصر آلبویه یک رسانۀ محلی است که به لحاظ محتوای پیام و ترتیب اولویت فراوانی به توزیع و انتقال پیام سیاسی، فرهنگی و دینی پرداخته است. این رسانه بر اساس مطالعۀ نظریۀ یاکوبسن به ترتیب الویت فراوانی نمونه‌ها دارای کارکرد ارتباطی زیبایی‌شناسی، ارجاعی، فرازبانی، عاطفی، ترغیبی و در نهایت، همدلی است. بیشترین فراوانی پیام نماد درخت زندگی به‌معنای قدرت، رشد، تعالی، جاودانگی و کمترین فراوانی نماد فیل با مفهوم قدرت است. به‌علاوه، کارکرد تبلیغاتی- رسانه‌ای طراز ذیل کارکرد ترغیبی، الویت پنجم این رسانه محسوب میشود و اولویت اول، کارکرد زیبایی‌شناسی به‌منظور جلب توجه و ترغیب مخاطب به سمت پیام است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تکنیک و اجراء در هنرهای اسلامی
دریافت: 1403/8/11 | پذیرش: 1403/11/18
دریافت: 1403/8/11 | پذیرش: 1403/11/18
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
